प्रबोधन १००

छत्रपती शाहू महाराजांनी जवळपास २५ वर्षं मेहनत घेऊन बहुजन समाजातल्या मुलांसाठी कोल्हापुरात बोर्डिंग सुरू केली होती. त्यात वेगवेगळ्या जातीजमातींची मुलं...

कोल्हापुरात प्रबोधनकारांचं स्वागत करवीर संस्थानचे दिवाण सर रघुनाथराव सबनीस यांनी केलं. ते छत्रपती शाहू आणि प्रबोधनकार यांच्यातल्या ऋणानुबंधातले महत्त्वाचा दुवा...

राजवाडे प्रकरणावर व्याख्यानं देण्यासाठी प्रबोधनकार छोट्या गावांपर्यंत पोचले. तिथे त्यांना बहुजन समाजाची होणारी पिळवणूक दिसली. त्यामुळे ते ब्राह्मणेतर चळवळीकडे आकर्षून...

प्रबोधनकारांचे शब्द म्हणजे आगच. फारच दुर्लक्षित असलेल्या आणि अगदी सुरुवातीच्या काळातल्या `कुमारिकांचे शाप` या छोट्या पुस्तकातले शब्दही त्याला अपवाद नाहीत....

प्रबोधनकारांचं कायम दुर्लक्षित राहणारं पुस्तक म्हणजे कुमारिकांचे शाप. त्यासोबतच प्रकाशित झालेल्या इतर पुस्तकांच्या तुलनेत हे पुस्तक छोटं असल्याने त्याकडे लक्ष...

इतिहासाचार्य राजवाडेंनी चांद्रसेनीय कायस्थ प्रभूंवर केलेल्या आरोपांची उत्तरं देताना प्रबोधनकारांनी महाराष्ट्राच्या इतिहासाकडे बघण्याची नवी दृष्टीच मांडली आहे. ते करताना त्यांनी...

प्रबोधनकारांचं `कोदण्डाचा टणत्कार` हे पुस्तक अनेक अर्थांनी महत्त्वाचं ठरलं. महाराष्ट्राच्या इतिहासलेखनाच्या ब्राह्मणी पद्धतीला या पुस्तकाने आव्हान दिलं. त्या पद्धतीच्या प्रामाणिकपणावरच...

इतिहासाचार्य राजवाडेंनी एका दीर्घ लेखात चांद्रसेनीय कायस्थ समाजाची बदनामी केली. त्यांच्यावर देशद्रोहाचे आरोप लावले. त्यामुळे प्रबोधनकार भडकून उठले. त्यांनी त्याच्या...

प्रबोधनकार सामाजिक परिवर्तनाच्या लढ्यात उतरण्यासाठी त्यांचं वाचन कारण ठरलं. लोकहितवादी, आगरकर, महात्मा फुले आणि रॉबर्ट इंगरसॉल या चार विचारवंतांच्या वाचनाने...

१९१८च्या उत्तरार्धात प्रबोधनकारांचा प्रवास ब्राह्मणेतर आंदोलनाच्या दिशेने होऊ लागला. त्याची पार्श्वभूमी प्रबोधनकारांनी त्यांच्या आत्मचरित्रात दिली आहे. ती समजून घेणं फार...