विकृत नराधमानंद!

वेडवरा जेलमधली रम्य सकाळ.
आतल्या कॉमन किचनमधून मटणाचा वास सुटलेला. जेलमध्ये आज विशेष लगबग चालुय. स्नानसंध्या उरकून सर्व कैदी मंडळी विशेषत्वाने तयार होऊन वैâद्यांसाठीच्या मुख्य हॉलमध्ये जमा होताय. विशेष वैâदी सहाय्यता महानिरीक्षक झोपेकर सर्वांचं स्मितहास्यवदनाने गुलाबजल देऊन दारात स्वागत करताय. त्यांनी नव्याने घेतलेल्या वॉशिंग मशीनमधून धुतलेल्या शुभ्र कपड्यांत सर्व कैदी चमचम चमकताय. हॉलमधील मंचक विशेष सजवला गेलाय. विशेष सोफे, खुर्च्या वगैरे ठेऊन आसनांची व्यवस्था केली गेलीय. मागे मोठ्या अक्षरांत लिहिलं गेलंय, कार्यक्रमाचं प्रयोजन, अर्थात विषय. ‘विकृत नराधमानंद’. अपराधपीठ खुणे. पुरस्कार वर्ष प्रथम.
काही वेळात तिथे कामुक नृत्यांगना बीभत्स गीतांवर मादक नृत्य सादर करतात. त्यावर हिडीस अंगविक्षेप करत उपस्थित कैदी मंडळी दाद देतात. कुणी शिट्या फुकत, अचकट विचकट इशारे करत नाचतात. काही कैदी गणवेशाच्या टोप्या भिरकावतात, तर कुणी अगदी शर्ट काढून फेकतात. मागून माफीचा सूत्रधार संचालक कार्यक्रमाचा आपल्या जरबी नि थरकी आवाजाने ताबा घेतो, ‘येथे जमलेल्या अधोविश्वातील सर्व पाताळवासी नरपुंगवांना माझ्या कोटी कोटी लाखोल्या! (त्यावर उपस्थित मंडळी टाळ्या पिटतात.) आज तुम्ही उपस्थित सर्व गुन्हेगारांनी ह्या अपराधपीठाच्या कार्यक्रमास उपस्थित राहून जी ह्या कार्यक्रमाची एक अशी ही वाढवलीय, त्याबद्दल मी तुमचा भाडोत्री आहे. तर आपण आज येथे बाबा का जमलोय..?’
सूत्रधारचालकाला मध्येच अडवत माईक खेचत मागील एकजण मध्येच तोंड घालतो, ‘स्लमपरिवार करायला! साला तुला कोनी केला रे माईक उचल्या?’ त्या रगेल टग्याच्या बोलण्यावर अधोविश्व उचलटाक हासतं.
‘भाई ते श्रमपरिहार असं आहे,’ सूत्रधार कम चालक त्याचं वाक्य दुरुस्त करायचा प्रयत्न करतो.
‘तू सुरळीकर का रे? ऐतवार देठेतला दिसतो आहे ना?’ टग्या पुन्हा दात विचकतो.
‘भाई ते हारेस्रेसच्या संध्याटाकीतील एक स्वसेवक आहेत. माझ्यासारखे एक. आमची टाकीतील केवळ नजरओळख. पण ते नीच कोटीतील पुरुष. ती पातळी गाठण्याचे माझे प्रयत्न विफल आहेत हो,’ सूत्रधार कम चालक हात जोडतो.
‘अय ठेचकांडे आवर! मेन प्रोग्राम सुरू कर लवकर!’ मागून कुणाचा आवाज येतो.
ठेचकांडे उर्फ सूत्रधारचालक घाईने टग्याच्या हातातील माईक खेचतो. हातातील कार्यक्रम पत्रिका पुन्हा न्याहाळत बोलू लागतो, ‘आज आपण सर्व मोठ्या संख्येने जमलोय, तुम्हाला ठाऊकच आहे. आपली सगळ्यांची कारकीर्द डावाभाऊ पढवनीट यांच्यामुळं फुल्लीय. तर पहिलं नमन त्यांना करतील बोका भीडकर. (बोका बसल्या सोफ्यावरून एक गेलाड्याचं फुल नेम धरून डावाभाऊ पढवनीट याच्या तसबीरीला मारून फेकतो. अधोविश्व मंडळी त्यामागोमाग पायातील खेटरं त्या तसबीरीवर चित्कारत फेकतात.) तुमचं डावाभाऊंवर इतकं उच्च कोटीचं प्रेम आहे हे ते जाणून आहेतच तर आपण पुढलं नमन करूया…’ ठेचकांडेचं वाक्य पूर्ण होण्याआधीच काहीजण उठून ‘खाष्टवादी प्रथम’च्या घोषणा देऊ लागतात, काहीजण ‘ठेवचणा प्रथम’च्या घोषणा देऊ लागतात. खुणे विरुद्ध फाणे वाद उफाळून आला आहे असं बघून ठेचकांडे कार्यक्रम पुढे रेटतो.
‘सगळ्यांच्या नमनानंतर आपण वळूया पुढील कार्यक्रमाकडे. इथे स्पर्धावजा एक कार्यक्रम होईल. ज्यात एक एक गुन्ह्याप्रमाणे त्यातील सराईत नीचतमाची निवड केली जाईल. जो जास्तीत जास्त गुन्ह्यांत नीचतम ठरेल, त्याला ‘विकृत नराधमानंद’ पुरस्कार दिला जाईल. सर्वांना कबूल आहे?’ (समोरून कबूल कबूलचा नारा घुमतो.) तर आपण स्पर्धा सुरू करूया. सर्वात आधी चोरी घेऊ या! जी चोरी साधी आहे, पण जबरी चोरीची कलमं फिकी पडतील, अश्या चोरीत कुणाचा आहे का हातखंडा?’ ठेचकांडे पुकारतो. तसे अनेक हात उभे राहतात.
‘मला सोनं असल्याची टीप मिळाली. पाच किलोवर सोनं मिळालं…’ एकजण उभा राहून बोलू लागतो. त्यावर सगळे चोर गप्प होतात, हात खाली जातात.
‘मला एक सुंदर मुलगी दिसली, मी हृदय चोरलं. पुढे कोट्यवधी मिळण्याचा मार्ग मोकळा झाला.’ मागून एक नवतरुण नवखा बसल्या जागेवरून बोलतो. त्यावर सगळी चोर मंडळी अवाक् होते.
‘पुढील गुन्हा फसवणूक…’ ठेचकांडे आधीचा निकाल नोंदवत कार्यक्रम पुढे चालू ठेवतो.
‘मी गुरूला फसवलं…’ एकजण चाचरत बोलू पाहतो. तोच मागून आवाज येतो. ‘अय मिंधेच्या! बस खाली!’ तसा हशा पिकतो.
‘मी अर्धांगिनीला फसवलं. राणी बनवण्याचं वचन दिलं, लाखांत! नरकयातना दिल्या प्रत्यक्षात,’ तो नवखा पुन्हा सगळ्यांचं लक्ष वेधतो.
‘आणि पुढील गुन्हा आहे. अपहरण…’ ठेचकांडे पेन चालवत उच्चारतो. तश्या सगळ्यांच्या नजरा बोका भीडकरवर जातात.
‘मी अंधारात नवर्‍याचं अपहरण केलं नि संपवलं,’ एक अर्ध्या वयाची स्त्री उठून सांगते. तसा दबक्या आवाजातील बोक्याचा गजर थांबतो.
‘मी उजेडात बापासमोर आणि लाखांत एकीचं अपहरण केलं, कुणी खुक करू शकलं नाही. कुठेही गुन्हा नोंद नाही,’ पुन्हा नवखा नजरा वळवायला भाग पाडतो.
‘क्रमांक हे… ते… खंडणी! ठेचकांडे भरभर कागद खरडतो. पुन्हा काही नजरा बोका भीडकर वर जातात.
‘मी हिडीत असताना खंडणी मागितली नटाकडून. थेट दिल्लीपतींना कळून देखील मी दुसर्‍या पोस्टिंगवर काम करतोय,’ कुणी एकजण.
‘मी लाख लोकांसमोर अपहरण केलं, त्याबदल्यात वेळोवेळी खंडणी उकळली. महागडी गाडी ते चांदीची ताटं, अमुक धमुक पण कुणी साधं त्यावर गुन्हा नोंद केला नाही,’ नवखा पुन्हा शेवटच्या चेंडूवर जिंकतो.
‘अँ? पुढला गुन्हा, बलात्कार!’ ठेचकांडेच्या घोषणेवर अनेक जण नाक मुरडतात.
‘मी सामूहिक…’ एकजण सांगू बघतो. तसा मागून दुसरा गुद्दा घालून त्याला पाडतो, ‘हे ऐकायला बसलो होय? जनावरं कुठली?’ म्हणत दे दणादण त्याला वाजवू लागतो.
‘पुन्हा तेच हजारो लोकांसमोर अपहरण करून नेल्यानंतर नैसर्गिक-अनैसर्गिक अत्याचार, कधी रेकॉर्ड करून कधी बळजोरीने. घरच्या लोकांच्या मदतीने. आणि गुन्हा नोंद न होता,’ नवख्याच्या बोलण्यावर सारं अधोविश्व सुन्न होतं.
‘मारहाण, दुखापत… वगैरे!’ ठेचकांडे काही थांबत नाही.
‘मी कोयते घेऊन एकाला भर रस्त्यात तोडला,’ एकजण छाती काढून पण शंकेनं नवख्याकडं बघत बोलतो.
‘मी तिला घराच्या कोपर्‍यात घालून ठिकठिकाणी घाव घातले. सांगण्यासारखे. न सांगण्यासारखे! तिनं चारचौघात मानानं मिरवले. गुन्हा तरीही नोंद नाही. वर समाजात इभ्रत तसूभर कमी नाही,’ नवखा पुन्हा माना वळवतो.
‘आतापर्यंत हाच एकमेव नीच आहे, जो बहुसंख्य गुन्ह्यांत नंबर एक आहे. तर पुढला गुन्हा आहे, विना परवाना शस्त्र…’ ठेचकांडे कागदावर नोंद करत उच्चारतो.
‘मी! माझ्याकडं हे… पिस्तुल होतं…’ कुणी वेडगळ मध्येच ओरडतं.
‘मी परवान्याची कागदपत्रे बनावट देऊन शस्त्रं घेतली. पोलिसांच्या पूर्ण सहकार्याने,’ नवखा आता पाय पसरून बसला आहे. बाकी कैदी भीतीयुक्त आदराने त्याच्याकडे बघू लागले आहेत.
‘शेवटचा गुन्हा! निर्घृण खून!’ ठेचकांडे भिंगाच्या काचांतून बघत जाहीर करतो. त्यासरशी अनेक हात वर जातात.
मी कोयत्याने तोडला, मी कुर्‍हाडीने! मी गोळी घातली, मी दगड!’ वगैरे गलका सुरू होतो. तोच एक विकृत उठतो, ‘मी त्या समाजसेवकाला दिवसा गोळ्या घातल्या. पण प्लँचेट करूनही पोलीस माझा माग काढू शकले नाही.’ तो खळखळून एकटाच हसतो. नि पुन्हा गप्प बसतो.
‘मी तिचा खून केला, आत्महत्या भासवली. लोकांना पटलं. अंत्यविधी झाला… नि…’ नवखा ढसाढसा रडू लागतो. मध्येच हसू लागतो.
‘हे बघा. शेवटच्या गुन्ह्यात समसमान गुण मिळालेत. पण हा नवखा सर्व गुन्हेगारांत बाजी मारून गेलाय… काय? तर त्यांना आजचा विकृत नराधमानंद पुरस्कार दिला जात आहे. पुरस्काराचं स्वरूप रोख रक्कम आणि खुणे शहराचे मानाचे हत्यार कोयता हे असेल. त्यांनी फास्टमध्ये स्टेजवर यावं आणि पुरस्कार बोका भीडकर यांजकडून स्वीकारावा ही धमकी!’ ठेचकांडेच्या घोषणेवर तो नवखा मागच्या कोपर्‍यातून उठून धीम्या पावलांनी स्टेजवर येतो. पुरस्काराचा कोयता हिसकावून घेतो. आणि हात वर करून उंचावतो. तोच मागून बखोट धरून बोका त्याला बाजूला घेत विचारतो, ‘तू जर इतक्या सराईतपणे सारे गुन्हे केले तर जेलमधी कुठल्या गुन्ह्यामुळे आलास?’ बोका न राहवून विचारतो.
‘हुंडाबळी!’ नवखा वदतो.