राजेंद्र भामरे
ही गोष्ट आहे २००६मधली… तेव्हा मी हिंजवडी पोलीस ठाण्याचा सीनिअर पोलीस इन्स्पेक्टर म्हणून काम पाहत होतो. अवघ्या चार ते पाच वर्षांपूर्वी तिथे आयटी पार्क सुरू झाले होते, अनेक आयटी कंपन्यांचे कामकाज तिथे सुरू होते. देशाच्या अनेक भागातील तरुण लोक या ठिकाणी काम करत होते, त्यामुळे या परिसराला एक वेगळे स्वरूप आले होते. पूर्वी गावाचा असणारा हा परिसर आता आयटी पार्क म्हणून नावारूपाला आला होता, त्यामुळे दिवस-रात्र तिथे लोकांची वर्दळ सुरू असे.
विक्रम पोतदार (वय २९) हे इन्फोसिस कंपनीत प्रोजेक्ट मॅनेजर म्हणून काम पाहत होते. १४ मार्च रोजी संध्याकाळच्या सुमारास ते हिंजवडीतून मुंबईला त्यांच्या घराकडे जाण्यासाठी निघाले, परंतु ते दुसर्‍या दिवशीही ते घरी पोहोचले नव्हते. म्हणून १५ मार्चला त्यांच्या पत्नीने आपला नवरा मिसिंग असल्याची तक्रार हिंजवडी पोलीस स्टेशनला दिली. बर्‍याच दिवसांपासून अशी तक्रार आलेली नव्हती. पुण्यावरून मुंबईला निघताना विक्रमने फोनवरून आपण निघत आहोत, असे घरी कळविले होते. म्हणून त्याच्या मोबाईलचे लोकेशन मिळवण्याचा प्रयत्न केला, परंतु त्याच्या मोबाईलचे अखेरचे लोकेशन लोणावळा आले होते, त्यानंतर फोन स्विच ऑफ झालेला होता.
विक्रम पोतदार यांच्याबरोबर त्यांचे डेबिट, क्रेडिट कार्ड होते, म्हणून ते कार्ड वापरून काही खरेदी होते का, यावर लक्ष ठेवण्यास आम्ही मिसेस पोतदार यांना सांगितले, बँकेच्या संपर्कात राहण्याचा सल्ला दिला. विक्रम अचानक गायब झाल्यामुळे त्याची पत्नी कमालीची अस्वस्थ झाली होती. ‘साहेब काहीही करा आणि त्याला शोधा’, अशी आर्त विनवणी ती पोलिसांकडे करत होती. आम्ही त्यांना धीर देत होतो. त्यांची ती स्थिती पाहिली आणि एका क्षणाचाही विलंब न करता वाकड पोलीस चौकीचे तत्कालीन पीएसआय मसाजी काळे व त्यांच्याबरोबर ४ ते ५ कर्मचारी अशी टीम तयार केली, टीमला तपासाबाबत योग्य त्या सूचना दिल्या आणि ती सकाळी मुंबईकडे रवाना केली.
दरम्यान, विक्रम पोतदार यांचे क्रेडिट कार्ड वापरून नवी मुंबई, वाशी येथील ‘सेंटर वन’ मॉलमधून काही माल खरेदी केला असल्याचे पोलिसांना समजले होते. त्यावरून मसाजी काळे सेंटर मॉल येथे पोहोचले. तिथे खरेदी केलेल्या वस्तूंमध्ये मोबाईलचे एक सिमकार्ड घेतले आहे असे समजले. हे कार्ड घेणार्‍याचे नाव व्हिक्टर ज्युलियस मांथेरो, राहणार अंधेरी, मुंबई असे होते. त्यावरून तपास टीम चौकशी करत अंधेरीला पोहोचली. तेव्हा तिथे व्हिक्टरचे घर नक्की कुठे आहे हे पोलिसांना समजत नव्हते. आमच्या तपास टीममधील एका कर्मचार्‍याने गल्लीत उभ्या असणार्‍या एकाला व्हिक्टरचा पत्ता विचारला. त्याने लगेच त्याचे घर दाखवले.
पोलिसांनी त्या घराची तपासणी करून झडती घेतली, तेव्हा काही नव्या वस्तू पॅकिंगसह दिसून आल्या. या वस्तू व्हिक्टरने नव्या मुंबईच्या मॉलमधून खरेदी केलेल्या आहेत, असे त्याच्या आईने पोलिसांना सांगितले. त्याच ठिकाणी विक्रमचे डेबिट आणि क्रेडिट कार्डही पोलिसांना मिळाले. घरात व्हिक्टरचा फोटो मिळाला, पण, दुर्दैव असे की पोलिसांनी ज्याला पत्ता विचारला तो दुसरा तिसरा कोणी नसून स्वत: आरोपी व्हिक्टरच होता. पोलीस घरापर्यंत पोहोचल्यामुळे तो अत्यंत चतुराईने तिथून निसटला. त्याच्या घराजवळच या गुन्ह्यात व्हिक्टरने वापरलेली कारही सापडली होती. पोलिसांनी कारची झडती घेतली तेव्हा त्या कारमध्ये ब्लडप्रेशर कमी करण्याच्या ‘अॅटेन ५०’ या टॅब्लेट मिळाल्या. घरातील वस्तू, बिले, डेबिट, क्रेडिट कार्ड्स जप्त करण्यात आली.
पोलीस टीम तिथे असतानाच आईला व्हिक्टरचा फोन आला होता, काळे यांनी तो फोन घेऊन व्हिक्टरकडे विक्रमबाबत चौकशी केली. तो उडवाउडवीची उत्तर देऊ लागला, तेव्हा तुझ्या आईला आम्ही अटक करू का, असा दम दिला त्यानंतर घाबरलेल्या व्हिक्टरने आपण विक्रम पोद्दारला पेण-पनवेल रस्त्यावर जातेगावच्या जवळ उजव्या बाजूला रोडच्या बाजूचे खोलगट भागात बेशुद्धावस्थेत टाकले आहे, असे सांगितले. ही माहिती मिळताच मी ती तात्काळ रायगड जिल्हा क्राइम ब्रँचचे वरिष्ठ पोलीस निरीक्षक विष्णू मोरे यांना कळविली, ते माझे बॅचमेट होते. मीही पोलिसांची दुसरी टीम घेऊन जातेगावकडे निघालो. मी पोहोचायच्या आधीच रायगड पोलिसांनी विक्रम पोतदारला शोधून पेणच्या सरकारी रुग्णालयात आणले. डॉक्टरांनी तपासून तो आधीच मरण पावला आहे, असे सांगितले. मी पेणला सरकारी दवाखान्यात पोहोचलो तेव्हा विक्रमचे सासरे व इतर नातेवाईक तेथे पोहोचले होते.
दरम्यान आरोपी आणि त्याचा अल्पवयीन लहान सावत्र भाऊ फरार झाले. मुंबई परिसरात खबऱ्यांकडून कळले की व्हिक्टरला डान्स बारमध्ये जाण्याचा शौक होता. एका डान्स बारमध्ये राजस्थानमधील एक मुलगी डान्स करायची. तिच्या प्रेमात व्हिक्टर पडला होता. दरम्यान, व्हिक्टरच्या भावाला पुणे पोलिसांनी दम दिल्यामुळे तो घरातून पळून गेला, अशी तक्रार केल्याची बातमी मुंबईतील एका प्रसिद्ध इंग्रजी दैनिकाने पहिल्या पानावर प्रसिद्ध केलयामुळे सगळीकडे खळबळ उडाली. पुणे पोलिसांवर दबाव आणण्याचा हा प्रयत्न आम्ही फोल ठरवला. मी डान्स बारमधील मुलीचा पत्ता मिळवून तेथेही खबरे पाठविले. व्हिक्टरचा फोन कायदेशीर परवानगी घेऊन इंटरसेप्शनला ठेवून त्याचे संभाषण आम्ही रोज ऐकत होतो. एपीआय मिलिंद गायकवाड, पीएसआय मसाजी काळे, यांची टीम डुंगरपूरपासून चार तासाच्या अंतरावर असताना आम्हाला त्या संभाषणावरून कळले की त्याला त्याच्या प्रेयसीच्या गल्लीतील लोकांनी संशयावरून पकडून डुंगरपूर पोलिसांच्या हवाली केलेले आहे. मुंबईमधून पोलिसांना गुंगारा देऊन डुंगरपूरला गेला होता, त्यामुळे तो अत्यंत सावध होता. राजस्थानमध्ये त्याने कोणताही गंभीर गुन्हा केलेला नव्हता. पुणे पोलीस इथे येऊन गेल्याचे प्रेयसीकडून समजले असते तर त्याने त्याचा मोबाईल बंद केला असता, त्याला पकडणे कठीण झाले असते. आम्ही तात्काळ ही हकीकत पोलीस आयुक्त धनंजय जाधव साहेब यांना सांगितली. त्यांनी तात्काळ राजस्थान पोलिस महासंचालकांना कळवून पुणे पोलीस डुंगरपूर पोलिस ठाण्यात पोहोचेपर्यंत या आरोपीला अजिबात सोडू नका, अशी विनंती केली. त्यानी ती ऐकली. पुणे पोलिस टीमने व्हिक्टरला आणि त्याच्या भावाला ताब्यात घेतले आणि पुण्याला आणले. इथे आणल्यावर पोलिसी खाक्या दाखवत व्हिक्टरकडे अत्यंत बारकाईने चौकशी करण्यात आली. त्यातून पुढील हकीकत कळाली…
व्हिक्टरने मुंबईतून एक कार भाड्याने घेतली होती आणि तो स्वत:च चालक म्हणून काम करत होता. छोट्या सावत्र भावाला घेऊन तो पुण्याला आला. सावज हेरताना व्हिक्टर प्रवाशाचा पेहराव, हातातील बॅग, अंगठ्या पाहूनच प्रवाशाला लिफ्ट देत असे. बर्‍याचदा हिंजवडीच्या परिसरात मुंबईला जाण्यासाठी बसेस मिळत नसल्यामुळे खासगी वाहनांची लिफ्ट घेऊन अनेकजण मुंबईला जात असत. त्या दिवशी नेमके विक्रम पोतदारने त्याच्याकडे लिफ्ट मागितली. व्हिक्टरने त्याला गाडीत घेतले, मुंबईला पोहचवण्याचे भाडे ठरले. लोणावळा आल्यावर व्हिक्टरने चहापाण्याचा बहाणा करून गाडी थांबवली. तुम्ही चहा, कॉफी, घेणार का, असे विक्रमला विचारता त्याने नाही असे उत्तर दिले. व्हिक्टर आणि त्याचा भाऊ चहा घेण्यासाठी खाली उतरले. अवघ्या पाच मिनिटात अर्धा लिटर ड्युक्स मँगोलाची बाटली घेऊन परत आले. त्याच्या गाडीत तीन थर्माकोलचे ग्लास होते वरच्या ग्लासमध्ये मँगोला ओतले आणि ते धाकट्या भावास दिले, त्याच्या खालच्या ग्लासमध्ये ‘अ‍ॅतटेन ५०’ या ब्लडप्रेशर कमी होण्याच्या ३० गोळ्या कुटून ठेवलेल्या होत्या, त्यामध्ये मँगोला टाकताच त्या पटकन विरघळल्या. आपल्याला थंड पेय नको आहे, असे विक्रम म्हणत होता, पण व्हिक्टरने त्याला खूपच आग्रह करून त्याला तो प्यायला दिला. पहिले दोन घोट घेतल्यावर विक्रमाला त्याची चव वेगळी वाटली. त्याने त्याबद्दल व्हिक्टरकडे विचारण्याचा प्रयत्न केला, पण एका क्षणात त्याला गुंगी येऊन तो बेशुद्ध झाला. व्हिक्टरने विक्रमकडचे दागिने, डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड, घड्याळ असे सगळे काढून घेऊन त्याला पेणजवळ जातेगाव येथे हायवेवर रस्त्याचे बाजूला टाकून दिले. त्यानंतर नवी मुंबईच्या सेंटर वन मॉलला ते दोघेजण आले. त्यांनी विक्रमचे क्रेडिट कार्ड वापरून काही माल खरेदी केला. त्यामध्ये सिमकार्डही होते. क्रेडिट कार्ड वापरून गाडीत पेट्रोलही भरले. खरेदी केलेल्या वस्तू घरी आणल्या. विक्रमचा मोबाइलही एकाकडे गहाण ठेवला, दागिने एका ज्वेलर्सला विकले. त्या सर्वांकडून या वस्तू जप्त करण्यात आल्या. ज्या मेडिकल स्टोअरमधून गोळ्या विकत घेतल्या होत्या, त्यालाही पोलिसांनी ताब्यात घेतले. त्यांचे जबाब घेण्यात आले.
तपासात सगळ्यात धक्कादायक बाब उघड झाली, ती म्हणजे यापूर्वीही व्हिक्टरने अशा प्रकारचे चार पाच गुन्हे केलेले होते. सुदैवाने त्यातील गुंगीचे औषध दिलेले इसम वाचलेले होते. त्यामध्ये एक डॉक्टरही होते. ते शोधून संबंधित पोलीस ठाण्यांना तसे कळविण्यात आले. गुन्ह्यात पुरेसा पुरावा सापडल्याने आरोपी व्हिक्टर ज्युलियस मांथेरो, ज्वेलर सोहनलाल यांच्याविरुद्ध कोर्टात दोषारोपपत्र पाठविणे झाले. मायनर आरोपींविरुद्ध वेगळी कारवाई करण्यात आली. पुणे सेशन कोर्टात सरकारी वकील अ‍ॅगडिशनल पब्लिक प्रॉसिक्युटर सुभाष काळभोर यांनी खटला चालवला. या केसमध्ये प्रत्यक्षदर्शी साक्षीदार नव्हते, परंतु परिस्थितीजन्य पुराव्याची एकेक कडी व्यवस्थितरित्या गुंफण्यात आलेली होती. त्यामुळे प्रिन्सिपल जज मा. मोहन जोशी यांनी आयपीसी कलम ३९४, ३२८, ३६३, ३४२, २१० इ. अन्वये आरोपी व्हिक्टरला जन्मठेपेची शिक्षा ठोठावली.
कधी कधी घाईने गावाला जाण्याच्या नादात खासगी वाहनांची लिफ्ट घेण्याचा मोह अनेकांना होतो. पण आपला प्रवास सुखाचा होणार आहे की आपल्यापुढे दुसरेच काही भयानक वाढून ठेवलेले आहे, याचा अंदाज कुणालाच येत नाही. त्यामुळे लिफ्ट या प्रकरणापासून थोडे सावधच राहिलेले बरे. सहप्रवाशाने कितीही सांगितले तरी त्याने दिलेले खाद्यपदार्थ खाणे वा पेय पिणे हे निग्रहाने टाळले पाहिजे. बर्‍याचदा तिरुपती, शिर्डीचा प्रसाद आहे, असे भासवून गुंगीचे औषध दिले जाते, टेट्रापॅक पेयाच्या आतही इंजेक्शनने गुंगीचे औषध सोडले जाते, केळ्यामध्येही इंजेक्शनने खालच्या भागात गुंगीचे औषध सोडले जाते, केळे देणारा सहप्रवासी संशय येऊ नये म्हणून वरचा अर्धा भाग स्वत: घेतो आणि खालचा भाग सहप्रवाशाला देतो. अशा अनेक घटना पोलिस तपासात पुढे आलेल्या आहेत.
(लेखक पुण्याचे निवृत्त सहाय्यक पोलीस आयुक्त आहेत.)