ढवळे किराणा स्टोअर… पाटीवर ठाशीव अक्षरं. गावात किराणा दुकानं अनेक. त्यात एकदोन मॉल पण झालेले. पण इथली खासियत अशी की इथे कुठलीही जिन्नस सहज मिळणार याची शाश्वती. त्यामुळं खेडोपाडीची जनता न चुकता इथेच येणार. किराणा दुकानाचा पैस भलामोठा. कोपर्‍यात मालक उघडा, पुठ्ठ्याने हवा घालत बसलेला. एक दोन गडी माणसं गिर्‍हाईकास हवी ती जिन्नस देण्यात गर्क. एक जण केवळ बिल-पुस्तक उघडून त्यातील पावत्या काहीबाही खरडून फाडण्याचं काम करतोय. त्या पावत्या दुसरा हाती घेऊन पैसे मालकापुढच्या गल्ल्यात ठेवतोय. उघडा मालक बेंबीवरलं जानवं सावरत गल्ल्यात पडणार्‍या धनाचा कानाने अंदाज घेतोय. तोच एक चिखलाने बरबटलेला इसम घाईने दुकानात येतो.
‘ओऽ… अहोऽऽ… ओऽऽऽ!’ त्याच्या हाकेवर दुकानातले गडीमाणसं केवळ कान टवकारतात. वर मान करून कुणीही बघत नाही. तर मालक ढिम्म बसलेला.
‘ओऽ, ऐकाऽऽऽ ना! ओऽऽऽ…’ त्या इसमाचा आर्जवी स्वर कुणासही बाधत नाही.
‘ओऽ…… आंधळेऽऽऽ!’ तो इसम शिव्या हासडण्याच्या मूडमध्ये येतो.
‘व्वा! म्हणजे तुम्ही पाटी वाचली तर…..? अहो प्रोप्रायटर म्हणून मोठ्या अक्षरात नाव टाकलंय बोर्डावर. पण कुणी बघतच नाही,’ दुकानमालक तोंड फिरवून कवतीकाने गार्‍हाणं मांडू लागतो.
‘पण मी इतके आवाज दिले, तुम्ही ऐकले का नाहीत?’ इसम त्याची शंका विचारतो.
‘तुम्ही नुसतं ओ, ओ करताय. मला कळणार कसं? तुम्ही कुणाला आवाज देताय ते?’ दुकानमालक प्रतिप्रश्न करतो.
‘थेट तुमच्याकडं बघून आवाज दिले की मी?’ इसम त्याला स्पष्ट सांगतो.
‘तुम्ही बघितलं असेल माझ्याकडे. पण मला दिसतं कुठं?’ इति दुकानमालक.
‘सॉरी, तुम्ही आंधळे आहात का?’ इसम ओशाळतो.
‘हो, मी ज. रा. आंधळे. पण मी आंधळा नाहीय. फक्त दिसतं कमी. म्हणजे जवळचं!’ दुकान मालक विस्ताराने सांगतो.
‘मग दूर असताना तुम्ही मला येताना बघितलं असेलच ना?’ इसम पुन्हा विचारतो.
‘छे! मी फार लांब बघत नाही. आणि पुढे तर नाहीच नाही,’ दुकानमालक तिटकार्‍याने बोलतो.
‘पुढे का नाही?’ इसम न उमजून विचारतो.
‘पुढे ही दुसरी दुकानं आहेत ना? ती दिसली म्हणजे?’ दुकानमालक त्याची अडचण सांगतो.
‘मग निदान काही उपचार करायचेत ना? जवळचं दिसायला?’ इसम मुद्द्यावर येतो.
‘काही उपयोग नाही. डॉक्टरकडे गेलो, त्याने जाड भिंगाचा चष्मा वापरायला सांगितला. आता इथं बसून माझ्यासारख्या देखण्या माणसानं असं काही वापरायचं म्हणजे गल्लीतल्या बायांना फिदीफिदी हसायला आयतं कारण मिळेल ना? म्हणून मी तो वापरत नाही,’ दुकानमालक सुयोग्य कारण देतो.
‘ते जाऊद्या हे बघा!’ इसम स्वत:कडे लक्ष वेधतो.
‘काय बघू?’ दुकानमालक मान वळवत विचारतो.
‘हे डाग… अरे हो! तुम्हाला दिसत नाही! नाही का? तो फरार आंधळे कोण हो तुमचा?’ इसमास अचानक वेगळं काही आठवतं.
‘तो होय? तो आम्हा आंधळ्यांचा कुणी नाही. वाड्यातला नाही, नात्यातला नाही, गोत्यातला नाही. असलाच तर आंधळ्या गवरमेंटचा जावई असू शकतो,’ दुकानमालक थेट उत्तरतो.
‘एवढं थेट बोलू नका हो! मला ना ह्या डागांना काढणारं एखादं लेटेस्ट ब्रँडेड डिटर्जंट द्या,’ इसम डाग दाखवत मागणं मांडतो.
‘डाग कसले आहेत?’ दुकानमालक विचारतो.
‘ते? तसे तर चिखलाचे पडलेत. पण चिखलात काही भलतं रसायन पडलं असावं. कारण नुसत्या पाण्यानं ते धुवून निघायला पाहिजे होते. पण ते निघतच नाहीत. पाणी ओतून थकलो मी!’ इसम त्याची समस्या मांडतो.
‘तेलाचा आहे का डाग? तेलकट डागांसाठी झिल डिटर्जंट आहे. झिलमिल तारे प्यारे प्यारे… म्हणत फासायची कपड्यांना! त्यानंतर उकळत्या पाण्यात सोडायचे कपडे! की झाले साफ!’ दुकानमालक वापराची पद्धत समजावतो.
‘पण हे तेलाचे वाटत नाहीत हो!’ बरबटलेला इसम कपड्याला हात लावून सांगतो.
‘नाहीय का नक्की? मग हळदीचे असतील! किंवा चिवट असतील तर दर्फ मिक्सळ वापरा. एक वाशिंग मशीन घ्या! बोथट पात्यांना धार लावा, धारकर्‍यांकडून! दर्फ मिक्सळ अतिशीत पाण्यात ओता आणि चार घंट्याने मशीन बंद करा. डाग थेट अदृश्य पावतील. काय समजलात?’ दुकानमालक विस्तृत वापराचे धडे देतो.
‘नाही हो हे चिवट देखील वाटत नाहीत,’ बरबटलेला इसम कपडे चाचपत उत्तर देतो.
‘मग घामाचे, अतिकामाचे, चौसष्ट कळागुण उधळल्यानंतरचे असतील तर पिर्मा डिटर्जंट आहे आपल्याकडे. तुमच्याकडे जे कोणतं पाणी उपलब्ध असेल, त्यात ही डिटर्जंट कालवून द्रावण सात दिवस भिजू द्यावं. आठव्या दिवशी दोन्ही पायांनी नाचून धोपटणीने बडवून धुवावं. डाग कापडातून निघतील धाग्यासगट!’ दुकानमालक धडा तीन संपवतो.
‘नाही हो! हा डाग त्यातला देखील वाटत नाही,’ बरबटलेला इसम पुन्हा नकारघंटा वाजवतो.
‘हे बघा मला परफेक्ट दिसत असतं तर नक्की सांगितलं असतं, हे डाग कश्याने निघतील ते! पण जरा कमी दिसतं ना?’ दुकानमालक त्याची मर्यादा सांगतो.
‘मग आता हो?’ बरबटलेला इसम प्रश्नात बरबटतो.
‘तुम्ही हे समोरलं दुकान दिसतं ना? तिथे जा!’ दुकानमालक सुचवतो.
‘तिथे डाग निघतील हे?’ इसम पुढल्या प्रश्नात अडकतो.
‘ते दुकानापुढं पोरगं दिसतं ना? तिरकीट गवय्या? ते जर तुमच्याकडे बघून ‘ऐ, दाग आहे. दाग आहे, ‘असं बोबडं ओरडलं, तर १०००ज्ञ् खात्रीने ते सापâ करायची डिटर्जंट तिथेच मिळेल,’ दुकानमालक हमी भरतो.
‘पण ते बोबडं कार्टं भोंग्याकडे बघतंय हो आता! ते मला बघून बोंब मारेल?’ इसमाला पुढला सवाल पडतो.
‘बोंबला! काही दिवसांपासून ते असलंच असंबद्ध कोकलतंय वाटून जाणारे येणारे त्याला फटकवताय. त्यातून वाचण्यासाठी ते हल्ली हिरव्या भोंग्यावर दगडं मारतंय. त्यामुळं त्याचं लक्ष नसणं साहजिक आहे. पण तुम्ही काळजी करू नका. तुम्ही थेट आत जा!’ दुकानमालक त्याला जाण्यास सांगतो.
इसम काहीसा साशंकतेने पुढल्या दुकानाकडे निघतो. दुकानापुढे उभा तिरकीट गवय्या त्याकडे न बघता एकच भोंगा वीस बोटांनी पुनः पुन्हा मोजत राहतो. इसम त्याच्याकडे बघत पुढल्या झमेळा स्टोअर्समध्ये शिरतो. तिथे मांडणीवर कुठलंही डिटर्जंट, सोल्युशन दिसत नाही. उलट डाग अच्छे है। चे बोर्ड लावून काही रांगांत ढेबरे-फुगीर, गोलमटोल, आक्राळविक्राळ मनुष्य बसलेले दिसतात. सगळ्यांच्या चेहर्‍यावर निरागसतेचं हसू, निरुपद्रवी, निरुपयोगी, लाचार, निरपराधी भाव झळकतोय.
